Listy kontrolne w inwestowaniu od miliardera Charlie Mungera

Niedawno natrafiłem na książkę Charliego Mungera: https://www.amazon.co.uk/Poor-Charlies-Almanack-Charles-Munger/dp/1578645018/. Munger był partnerem legendarnego inwestora Warrena Buffeta. Stawia on na wielo-dziedzinowość, i modele mentalne czyli najważniejsze pomysły, które mają zastosowanie w wielu dziedzinach. Takim przykładem może być np. zasada 20/80 zwana zasadą Pareto. Munger twierdzi, że znajomość jak największej liczby modeli mentalnych jest niezbędna by podejmować dobre decyzje, szczególnie w inwestycjach. Sama znajomość jednak nie wystarczy. Trzeba je regularnie przeglądać i organizować w sposób pozwalający na ich praktyczne użycie. Takim sposobem są listy kontrolne, które pozwalają odświeżyć pamięć i spojrzeć na dany problem z bardzo wielu perspektyw. Oto te listy przetłumaczone na język polski:

Ryzyko: Wszystkie wyceny inwestycyjne powinny zaczynać się od zmierzenia ryzyka, szczególnie reputacyjnego

włącz w to odpowiedni margines bezpieczeństwa
unikaj radzenia sobie z ludźmi o wątpliwym charakterze
nalegaj na właściwą kompensację dla przyjętego ryzyka
zawsze strzeż się inflacji i ekspozycji na stopy procentowe
unikaj dużych błędów, omijaj trwałe straty kapitału

Niezależność: “Tylko w bajkach cesarzom mówi się, że są nadzy”

obiektywność i racjonalność wymaga niezależności myślenia
pamiętaj, że tylko dlatego, że inni ludzie zgadzają lub nie zgadzają się z Tobą, to wcale nie znaczy, że masz rację lub jesteś w błędzie – jedyna rzecz jaka ma znaczenie, to Twoja własna analiza i ocena
naśladowanie tłumu to jak zaproszenie do cofania się do średniej (po prostu uśrednionych efektów)

Przygotowanie: “Jedynym sposobem aby wygrać jest by pracować, pracować, pracować i mieć nadzieję, na kilka przebłysków intuicji”

rozwiń się w dozgonnego samouka poprzez żarłoczne czytanie; kultywuj ciekawość i staraj się by stać się trochę mądrzejszym każdego dnia
ważniejsza niż wola zwycięstwa, jest wola do przygotowań
rozwiń płynność w korzystaniu z modeli mentalnych z najważniejszych akademickich dziedzin
jeśli chcesz być mądrym, pytanie, które powinieneś ciągle zadawać to: “Dlaczego? Dlaczego? Dlaczego?”

Pokora intelektualna: Uznanie tego czego nie wiesz jest świtaniem mądrości

pozostań w dobrze-zdefiniowanym kole własnych kompetencji
zidentyfikuj i pogódź się z dowodami nie potwierdzającymi Twoich tez
uodpornij się na pragnienia fałszywej precyzji, fałszywych pewniaków, itd.
ponad wszystko, nigdy nie oszukuj samego siebie, i pamiętaj, że Ty jesteś osobą, którą najłatwiej Ci oszukać

Rygor analityczny: Użycie metod naukowych i efektywnych list kontrolnych minimalizuje błędy i zaniechania

ustal wartość niezależnie od ceny, postępy(progress) niezależnie od aktywności (activity), zamożność niezależnie od wielkości
lepiej jest by pamiętać rzeczy oczywiste niż by uchwycić te tajemne
bądź analitykiem biznesu a nie rynku, makro-ekonomii czy akcji
rozważaj całość ryzyka i efektów, zawsze patrz na konsekwencje wyższych rzędów
myśl do przodu i do tyłu – odwracaj, zawsze odwracaj

Alokacja: właściwa alokacja kapitału jest najważniejszym zadaniem inwestora

pamiętaj, że najwyższe i najlepsze użycie jest zawsze mierzone przez drugie najlepsze użycie (opportunity cost – koszt alternatywny)
dobre pomysły są rzadkie – kiedy obrót spraw jest korzystny dla Ciebie, obstawiaj (alokuj) mocno
Nie “zakochuj się” w inwestycji – bądź zależny-od-sytuacji i kierowany-okazją

Cierpliwość: Oprzyj się naturalnej skłonności ludzkiej by działać

“Procent składany jest ósmym cudem świata” (Einstein); nie przerywaj mu bez powodu
unikaj niepotrzebnych podatków, opłat, prowizji oraz innych kosztów transakcji (http://www.investopedia.com/terms/f/frictioncost.asp); nigdy nie podejmuj działań tylko dlatego by działać
bądź czujny na nadejście szczęśliwego trafu
ciesz się z procesu wraz z dochodami, bo proces jest tym, gdzie żyjesz

Stanowczość: gdy pojawią się właściwe okoliczności, działaj zdecydowanie i z przekonaniem

bój się gdy inni są chciwi, i bądź chciwy gdy inni się boją
okazja nie trafia się często, więc skorzystaj z niej, gdy już się pojawi
okazja spotykająca przygotowany umysł: na tym polega ta gra

Zmiana: żyj ze zmianą i zaakceptuj nieusuwalną złożoność

rozpoznaj i dostosuj się do prawdziwej natury świata naokoło Ciebie; nie oczekuj, że to świat się do Ciebie dopasuje
ciągle kwestionuj i chętnie poprawiaj swoje “najbardziej ukochane pomysły”
rozpoznaj jaka jest rzeczywistość nawet jeśli ci się nie podoba – szczególnie wtedy, gdy Ci się nie podoba

Koncentracja: zachowuj prostotę i pamiętaj o tym co masz do zrobienia

pamiętaj, że reputacja i uczciwość są twoimi najbardziej wartościowymi zasobami – i mogą być stracone w ułamku sekundy
strzeż się przed efektami pychy i znudzenia
nie przegap oczywistego przez utonięcie w szczegółach
bądź ostrożny w wykluczeniu nieistotnych informacji: “Mały przeciek może zatopić ogromny statek”
zmierz się ze swoimi największymi problemami – nie zamiataj ich pod dywan

Źródło: “Poor Charlie’s Almanack”, Charlie Munger, https://www.amazon.co.uk/Poor-Charlies-Almanack-Charles-Munger/dp/1578645018/